ไฟลัมซีเลนเทอราตา(PHYLUM COELENTERATA)

ไฟลัมซีเลนเทอราตา(PHYLUM COELENTERATA)

 ได้แก่ แมงกะพรุน ดอกไม้ทะเล ปะการัง กัลปังหา และไฮดรา

ลักษณะสำคัญของสัตว์ใน Phylum Coelenterata

    - ร่างกายประกอบด้วย เนื้อเยื่อ 2 ชั้นคือ Epidermis เเละ Gastrodermis

    - ระหว่างชั้นเนื้อเยื่อมีสารคล้ายวุ้นเรียกว่า Mesoglea เเทรกอยู่

    - ลำตัวกลวงลักษณะเป็นถุงตันมีช่องเปิดช่องเดียวเรียกว่า gastrovascula cavity ทำหน้าที่เป็นทางเดินอาหารอาหารเข้าเเละกากอาหารออกทางช่องเปิดเดียวกัน

    - มีหนวดอยู่รอบปากเรียกว่า เทนทาเคิล ( tentacle )ใช้สำหรับจับเหยื่อ

    - ที่หนวดมีเซลล์สำหรับต่อยเรียกว่า cnidocyte เเละมีเข็มสำหรับต่อยเรียกว่า nematocyst

    - มีวงจรชีพสลับ

    - สืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ โดยการแตกหน่อ

    - มี 2 เพศในตัวเดียวกัน

ไฟลัมแพลทิเฮลมินทิส(PHYLUM PLATYHELMINTHES)

ไฟลัมแพลทิเฮลมินทิส(PHYLUM PLATYHELMINTHES)

ได้แก่ พยาธิใบไม้ พยาธิตัวตืด และพลานาเรีย (หนอนตัวแบน)

ลักษณะสำคัญของสัตว์ใน Phylum Platyhelminthes

    - มีสมมาตรเป็นแบบครึ่งซีก (Bilateral symmetry)

    - ไม่มีช่องว่างในลำตัว (Acoelomate animal) เนื่องจากเนื้อเยื่อชั้นกลางมีเนื้อเยื่อหยุ่นๆบรรจุอยู่เต็มไปหมด

    - ไม่มีระบบหมุนเวียนโลหิต ไม่มีเส้นเลือด ไม่มีหัวใจ สารอาหารไปเลี้ยงเซลล์โดยการแพร่จากทางเดินอาหารเข้าสู่เซลล์โดยตรง

    -  มีระบบทางเดินอาหารเป็นแบบไม่สมบูรณ์มีปากแต่ไม่มีทวารหนัก และในพวกพยาธิตัวตืดไม่มีทางเดินอาหาร

    - มีระบบประสาทอยู่ทางด้านหน้าและแตกแขนงออกไปทางด้านข้างของลำตัว

    - มีทั้งสองเพศในตัวเดียวกัน สามารถผสมพันธุ์ได้ภายในตัวเอง (Self fertilization) และผสมพันธุ์ข้ามตัว (Cross fretilization)

ไฟลัมนีมาโทดา(PHYLUM NEMATOD)

ไฟลัมนีมาโทดา(PHYLUM NEMATOD) 

ได้แก่ พยาธิตัวกลมต่างๆ เช่น พยาธิไส้เดือน ไส้เดือนฝอย และหนอนในน้ำส้มสายชู

ลักษณะสำคัญของสัตว์ใน Phylum Nemetoda

    - ลำตัวกลมยาวหัวท้ายเเหลม ไม่มีรยางค์

    - มีเปลือกเป็นคิวติเคิลหนาปกคลุม

    - สมมาตรครึ่งซีก

    - มีทางเดินอาหารสมบูรณ์ มีทั้งปากเเละทวารหนัก 

    - ร่างกายมีเนื้อเยื่อ 3 ชั้น

    - มีช่องลำตัวเทียม ( pseudocoelom )อยู่ระหว่างมีโซเดิร์มเเละเอนโดเดิร์มซึ่งมีของเหลวบรรจุอยู่เต็ม 

    - ระบบประสาท เป็นวงเเหวนรอบคอ ต่อกับเส้นประสาทที่ยาวตลอดลำตัว

    - ไม่มีระบบไหลเวียนเลือดเเละระบบหายใจ

    - การสืบพันธุ์เเบบอาศัยเพศ มีตัวผู้ตัวเมียคนละตัวกัน ไข่มีสารไคตินหุ้มจึงทนทานต่อสภาพเเวดล้อมได้ดี

ไฟลัมแอนนิลิดา (PHYLUM ANNILIDA)

ไฟลัมแอนนิลิดา (PHYLUM ANNILIDA)

ได้แก่ ไส้เดือนดิน แม่เพรียง ทากดูดเลือด และปลิงน้ำจืด

ลักษณะสำคัญของสัตว์ใน Phylum Annilida

    - มีลำตัวกลมยาวเป็นปล้องๆ มองเห็นภายนอกเป็นวงเเละภายในมีเนื้อเยื่อกั้นระหว่างปล้องเรียกว่า เซปตา ( septa )

    - เเต่ละปล้องมีอวัยวะ คือ เดือย ( saeta ) 4 คู่ เนฟริเดีย ( อวัยวะขับถ่าย )1 คู่ เส้นประสาท 3 คู่ ทางเดินอาหารเเละช่องลำตัวส่วนหนึ่ง ยกเว้นปล้อง

    - ที่มีหัวที่ซึ่งมีอวัยวะสำคัญ ( สมอง คอหอย หัวใจ )

    - ร่างกายมีสมมาตรครึ่งซีก

    - มีเนื้อเยื่อ 3 ชั้น

    - มีช่องลำตัวเเท้จริง ( coelom ) ซึ่งเป็นช่องลำตัวในเนื้อเยื่อมีโซเดิร์ม

    - ระบบประสาทประกอบด้วย ปมสมองที่หัว 1 คู่ และ เส้นประสาทใหญ่ด้านท้อง

ไฟลัมอาร์โทรโปดา (PHYLUM ARTHROPODA)

ไฟลัมอาร์โทรโปดา (PHYLUM ARTHROPODA) 

ได้แก่ กุ้ง กั้ง ปู แมลงต่างๆ เห็บ ไร ตะขาบ กิ้งกือ แมงมุม แมงดาทะเล

ลักษณะสำคัญของสัตว์ใน Phylum Arthropoda

    - มีลำตัวเป็นปล้องและมีรยางค์เป็นข้อๆต่อกัน (jointed appendage) ยื่นออกมาจากแต่ละปล้องของลำตัว

    - มีจำนวนชนิดมากที่สุดในอาณาจักรสัตว์ ประมาณว่ามีถึงกว่า 9 แสนชนิดที่มนุษย์เราได้ค้นพบ

    - สามารถอาศัยอยู่ได้ในแทบทุกสภาพภูมิประเทศบนโลก นับว่าประสบความสำเร็จในการดำรงชีวิตบนโลกเป็นอย่างมาก เห็นได้จากการที่เราพบสัตว์เหล่านี้ได้แทบทุกหนทุกแห่ง ทุกฤดูกาล และพบเป็นจำนวนมาก

    - มีโครงสร้างของร่างกายที่แข็งแรง

    - มีระบบประสาทที่เจริญดี มีอวัยวะรับความรู้สึกหลายชนิด

    - มีการแบ่งสัดส่วนของร่างกายเป็นข้อปล้องชัดเจน 3ส่วน คือ หัว(Head) , อก(Thorax) และ ท้อง(Abdomen)

    - ระบบหมุนเวียนเป็นระบบเปิด ประกอบไปด้วยหัวใจ เลือด และแอ่งเลือด (Hemocoel)

ไฟลัมมอลลัสกา(PHYLUM MOLLUSCA)

ไฟลัมมอลลัสกา(PHYLUM MOLLUSCA) 

สัตว์ที่มีลำตัวอ่อนนุ่ม ได้แก่ หมึกและหอยชนิดต่างๆ

ลักษณะสำคัญของสัตว์ใน Phylum Mollusca

    - ร่างกายจะแบ่งเป็น 3 ส่วนหลัก ได้แก่

        1. head and foot

         2. visceral mass

        3. mantle, palium  เกิด mantle cavity มีเหงือกภายใน 

    - สัตว์ในไฟลัมนี้มีลำตัวอ่อนนุ่ม บางชนิดอาจมีเปลือกแข็งหุ้มลำตัวเป็น CaCO3

    - แยกเพศผู้-เมีย 

    - ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในน้ำทั้งน้ำจืดและน้ำทะเล มีอาศัยอยู่บนบกบ้าง

    - อวัยวะในการแลกเปลี่ยนแก๊สประกอบด้วย

        1. เหงือก (gill) อยู่ภายในช่องแมนเติล พบในมอลลัสทั่วไป

        2. ผิวตัว  ในทากทะเล (sea slug, nudibranch) ผิวตัวจะเปลี่ยนรูปไปเป็นแขนงอยู่บนลำตัว เรียกว่า เซอราตา (cerata) หรือบางชนิดมีอยู่รอบทวารหนัก (anal gill)

        3. ช่องแมนเติลหรือปอด  หอยฝาเดียวที่ขึ้นมาอยู่บนบกจะมีช่องแมนเติลที่มีผนังยื่นลงมากั้นเป็นห้อง มีของเหลวหล่อเลี้ยงในช่องนี้ทำให้สามารถแลกเปลี่ยนแก๊สได้

ไฟลัมคอร์ดาตา (PHYLUM CHORDATA)

ไฟลัมคอร์ดาตา (PHYLUM CHORDATA) 

คุณสมบัติเฉพาะของ Phylum Chordata 

    - มีโนโตคอร์ด (Notochord) ซึ่งเป็นแกนค้ำจุนหรือพยุงกายเกิดขึ้นในระยะใดระยะหนึ่งของชีวิต หรือตลอดชีวิต ในพวกสัตว์ชั้นสูงมีกระดูกอ่อนหรือกระดูกแข็งแทนโนโตคอร์ด

    - มีไขสันหลังเป็นหลอดยาวกลวงอยู่ทางด้านหลัง (Dorsal hollow nerve tube) เหลือทางเดินอาหารซึ่งแตกต่างจากสัตว์พวกไม่มีกระดูกสันหลัง ซึ่งมีระบบประสาทอยู่ทางด้านท้อง(Ventral nerve cord) ใต้ทางเดินอาหารและเป็นเส้นตัน

    - มีช่องเหงือก (Gill slit) ในระยะใดระยะหนึ่งของชีวิต หรือตลอดชีวิตในพวหสัตว์มีกระดูกสันหลังชั้นสูง เช่น สัตว์ปีก สัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมจะมีช่องเหงือกตอนเป็นตัวอ่อนเท่านั้น เมื่อโตขึ้นช่องเหงือกจะปิดส่วนปลามีช่องเหงือกตลอดชีวิต

    - มีหางเป็นกล้ามเนื้อ (Muscular post anal tail)

ไฟลัมเอคไคโนเดอร์มาตา (PHYLUM ECHINODERMATA

ไฟลัมเอคไคโนเดอร์มาตา (PHYLUM ECHINODERMATA) 

เช่นดาวทะเล เม่นทะเล ปลิงทะเล

ลักษณะสำคัญของสัตว์ใน  Phylum Echinoderm

    - สมมาตรร่างกาย ตัวอ่อนเป็นเเบบครึ่งซีก ตัวเต็มวัยมีเมเเทมอร์โฟซิสกลายเป็นสมมาตรเเบบรัศมี

    - ลำตัวเเบ่งเป็น 5 ส่วนหรือ ทวีคูณของ 5 ยื่นออกมาจากเเผ่นกลมที่เป็นศูนย์กลาง

    - มีโครงร่างเเข็งภายใน มีเเผ่นหินปูนเล็กๆ ที่ยึดติดกันด้วยกล้ามเนื้อหรือผิวหนังที่ปกคลุมอยู่บางชนิด

    - มีเส้นประสาทเป็นวงเเหวนรอบปาก เเละเเยกเเขนงไปตามเเขน

    - การเคลื่อนไหวใช้ระบบท่อน้ำ ( water vascula system ) ภายในร่างกาย

    - การสืบพันธุ์ แบ่งเป็นเเบบอาศัยเพศโดยมีการปฎิสนธิภายนอก และ เเบบไม่อาศัยเพศบางชนิด เช่น การขาดของเเขนใดเเขนหนึ่ง ส่วนที่ขาดก็จะเจริญไปเป็นตัวเต็มอีกทีหนึ่ง

ไฟลัมพอริเฟอรา(PHYLUM PORIFERA)

ไฟลัมพอริเฟอรา(PHYLUM PORIFERA)

 สัตว์ที่ลำตัวเป็นรูพรุน ได้แก่ ฟองน้ำ

 ลักษณะสำคัญของสัตว์ใน Phylum Porifera

    - เป็นสัตว์ที่มีวิวัฒนาการต่ำสุด และ ไม่มีเนื้อเยื่อแท้จริง (Parazoa)

    - ตัวเต็มวัยเกาะกับที่ จึงไม่มี nervous system และ sense organ

    - มีทั้งอาศัยในน้ำจืดและน้ำเค็ม

    - มีสีสดใส (แดง ส้ม เหลือง ม่วง) เกิดจากรงควัตถุที่อยู่ในเซลล์ผิว

    - ฟองน้ำที่มีรูปร่างซับซ้อนน้อยที่สุดจะมีสมมาตรรัศมี แต่ฟองน้ำส่วนใหญ่ไม่มีสมมาตร

    - จะสร้าง Gemmule (แตกหน่อ)เวลาสภาวะแวดล้อมไม่เหมาะสม

    - มีโครงร่างแข็งค้ำจุน (Spicule ที่เป็นหินหรือแก้ว , Spongin ที่เป็นเส้นใยโปรตีน) 

อาณาจักรสัตว์

เกณฑ์ในการพิจารณาและจัดสิ่งชีวิตเข้าไว้ในอาณาจักรสัตว์

1.    เซลล์แบบยูคาริโอต (Eukaryotic cell) คือ เซลล์ที่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส ในไซโทพลาสซึมมี ออร์แกเนลล์ต่างๆ กระจายอยู่

2.   ร่างกายประกอบด้วยเซลล์ชนิดที่ไม่มีผนังเซลล์ เรียกว่า เซลล์สัตว์ ทำให้เซลล์มีลักษณะอ่อนนุ่มและแตกต่างไปจากเซลล์พืช เซลล์เหล่านี้จะมารวมกันเป็นเนื้อเยื่อเพื่อทำหน้าที่เฉพาะอย่าง ซึ่งพบว่าเซลล์ในเนื้อเยื่อมักมีขนาดและรูปร่างเหมือนกัน มีการประสานการทำงานระหว่างกัน สัตว์ชั้นสูงมีเนื้อเยื่อหลายชนิดสามารถจำแนกตามหน้าที่และตำแหน่งที่อยู่ของร่างกายเป็น 5 ประเภท คือ เนื้อเยื่อบุผิว (Epithelial tissue) เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน (Connective tissue) เนื้อเยื่อกล้ามเนื้อ (Muscular tissue) เนื้อเยื่อลำเลียง (Vascular tissue) และเนื้อเยื่อประสาท (Nervous tissue)

3.   สร้างอาหารเองไม่ได้ เพราะไม่มีคลอโรฟิลล์ ดังนั้นการดำรงชีวิตจึงต้องกินสิ่งมีชีวิตอื่นเป็นอาหารซึ่งอาจเป็นพืชหรือสัตว์ด้วยกัน การดำรงชีวิตจึงมักเป็นแบบผู้ล่าเหยื่อหรือปรสิตเสมอ

4.   โดยทั่วไปเคลื่อนที่ได้ด้วยตนเองตลอดชีวิต มีบางชนิดพบว่าเมื่อเป็นตัวเต็มวัยแล้วเกาะอยู่กับที่

5.   โดยส่วนใหญ่สามารถตอบสนองต่อสิ่งเร้าได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากมีระบบประสาท มีอวัยวะรับความรู้สึก และตอบสนอง เช่น การกินอาหาร การขับถ่าย การสืบพันธุ์ เป็นต้น

สัตว์มีลักษณะสำคัญ

1.    ประกอบด้วยเซลล์ประเภทยูคารีโอตเซลล์ (Eucaryotic Cell) เป็นเซลล์ที่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส มีองค์ประกอบต่างๆ ที่สำคัญภายในเซลล์

2.   ประกอบด้วยเซลล์จำนวนหลายเซลล์ รวมกันเป็นเนื้อเยื่อ (Tissue) หรือเป็นอวัยวะ (Organ) ต่างๆ ซึ่งสามารถทำหน้าที่อย่างใดอย่างหนึ่งได้

3.   ไม่มีผนังเซลล์ และไม่มีคลอโรพลาสต์ ดังนั้นจึงไม่สามารถสร้างอาหารเองได้โดยกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง จึงเรียกว่า Heterotrophic organism (Heterotroph)

4.   ดำรงชีพโดยการเป็นผู้บริโภค คือ ต้องอาศัยสารอินทรีย์จากสิ่งมีชีวิตชนิดอื่น โดยการกิน อาจจะกินพืช กินสัตว์ หรือกินทั้งพืชและสัตว์

5.   สามารถเคลื่อนที่ได้รวดเร็ว หรือเคลื่อนที่ช้า หรือบางชนิดก็ไม่เคลื่อนที่เลย เช่น ปะการัง ฟองน้ำ

6.   สัตว์ส่วนมากจะมีระบบประสาท ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของอวัยวะต่างๆ ให้ทำงานประสานกัน หรือใช้รับความรู้สึก เมื่อมีสิ่งใดมาสัมผัส จึงสามารถตอบสนองต่อสิ่งเร้าได้

7.    สัตว์ส่วนมากจะมีโครงร่างแข็ง (Skeleton) เพื่อเป็นที่ยึดเกาะของกล้ามเนื้อ และทำหน้าที่ปกป้องอวัยวะภายในได้ด้วย เช่น ปู กุ้ง หอย เป็นต้น

8.   เนื้อเยื่อ และระบบต่างๆ จะซับซ้อนกว่าพืชมาก และทำหน้าที่อย่างเฉพาะเจาะจง

9.   หลังจากสืบพันธุ์ หรือมีการปฏิสนธิเกิดขึ้นจะมีระยะตัวอ่อน (Embryo) พักหนึ่ง